Rust raakt je publiek
Bij het voorbereiden van een presentatie zitten veel mensen te stressen op de inhoud. Da's ook belangrijk, maar minstens zo belangrijk is dat je óók aandacht besteedt aan je stemgebruik. Durf rust in te bouwen. Het voorkomt dat je presentatie als een nachtkaars uitgaat.
Stilte schreeuwt om aandachtBij presentatietrainingen zijn er soms heel wat knoppen waaraan je zou willen draaien. Bij elke deelnemer is de balans anders, maar grosso modo gaat het altijd wel om boodschap, verhaallijn, non verbale communicatie, contact maken en stemgebruik.
Steeds vaker merk ik dat stemgebruik onderschat wordt. Fantastische en inhoudelijk écht boeiende verhalen worden wat mij betreft té vaak met slaapverwekkende intonatie verteld. Ik betrap me erop dat ook ik – als professioneel luisteraar – moeite heb om de aandacht vast te houden.
Het leuke is dat ik ook ervaren heb hoe je daar als spreker wat aan kunt doen. Wat het voor mij leuk maakt, is dat de verbetering teruggaat naar mijn allereerste studie: muziek. Lang heb ik gedacht dat je in de communicatie niet zo heel veel hebt aan een conservatoriumopleiding. Maar gaandeweg ben ik steeds meer gaan inzien dat er tussen communiceren en muziek maken grote raakvlakken zijn. Vooral ook in presentatietrainingen.
Er is één muzikaal aspect waar ik intens van kan genieten als ik die in een presentatie herken. Het is de ‘rust’: effe helemaal geen woord, geen geluid, geen aandachtstrekkers in een presentatie. Even alleen maar louterende stilte.
Uit een ver verleden herinner ik me de Duitse term ‘schöpferische Pause’. Vrij vertaald komt die term erop neer dat je juist door niets te doen informatie verwerkt, inzichten groeikansen geeft en ruimte biedt voor (zelf)reflectie. Juist in de pauze – de rust – gebeurt er heel veel in je hoofd en creëer je.
In een presentatietraining maak ik bij sommige groepen gebruik van een muziekstuk dat ik zelf met een digitaal computerprogramma geschreven heb. Het programma kan het stuk ook spelen. Je hoort dan exact wat er staat. Je hoort dan noten, maar geen muziek. Als ik het audiobestand afspeel en aan de deelnemers vraag wat voor beelden ze hebben bij het muziekstuk, komt daar doorgaans weinig uit. Daarna speel ik het zelf op mijn gitaar. Ik doe dat ietwat overdreven, met veel aandacht voor ritme, accenten. Én rusten. Steevast roept dat bij de deelnemers de meest fantasievolle beelden op. Vaak heel persoonlijk. Eigenlijk altijd gekoppeld aan een emotie. Hun voorstellingsvermogen is opeens voluit gaan draaien.
Met een saai standaard tekstje gaan we dan aan de slag. De opdracht is om muziek te maken van de woorden in de tekst. Wat een verschil! De grootste impact zijn keer op keer de rusten. De rusten zorgen ervoor dat de luisteraars meegenomen worden in het verhaal, geboeid raken en blijven, snappen wat het belangrijkste is wat de spreker over wil brengen.
Veel mensen hebben de grootst mogelijke moeite om bewust rusten in te bouwen in hun presentatie. Dat kan aan van alles liggen: de wil om veel te zeggen, korte spreektijd, de angst om onvoldoende slim over te komen, de vrees dat een rust te theatraal overkomt. Jammer, jammer, jammer. De aandacht voor een presentatie gaat daardoor té vaak uit als een nachtkaars. Het is niks meer of minder dan een burn-out.
Rust voorkomt wel vaker burn-outs. Gun jezelf de rust om daar eens rustig over door te denken.
