Voor wie kies jij: de verteller of de luisteraar?
Ik ben – ik hoop dat je het weet – van het ‘luisteren’. Vandaag sprak ik met iemand die helemaal into storytelling, dus van het ‘vertellen’ is. Hij vertelde me dat ‘luisteren pas zin heeft als je mensen eerst leert vertellen’. En 'dat goed vertellende leiders meer aanzien hebben dan goed luisterende leiders'.Dubbel oneens. Tijd voor wat polemiek.
Als je niet luistert, hoor je niets.Moeizaam, maar langzaam maar zeker beginnen we met z’n allen te snappen dat het ‘zenden-tijdperk’ in de communicatie z’n langste tijd gehad heeft. Het gaat er niet meer om dat we ‘beter moeten uitleggen’ wat we doen en dat we ‘meer moeten investeren in informeren’. Gestaag, onvermijdelijk en vaak ook hardleers komen we erachter dat we veel beter moeten luisteren naar wat mensen bezighoudt, wat ze voelen, geloven relevant vinden of totaal ongeïnteresseerd in zijn. Dat maakt het verschil. Ontvangen moeten we; vooral niet louter zenden.
‘Vertellen is zenden’, opperde ik tijdens het gesprek. En ‘vertellen is ouderwets’, probeerde ik te stangen. Maar dat mocht ik niet zeggen, kreeg ik te horen. Daar ben ik het achteraf best mee eens. Om goed te kunnen vertellen, moet je namelijk goed kunnen luisteren: naar jezelf, je omgeving en naar de mensen aan wie je je verhaal vertelt. Goede vertellers zijn vaak ook goede luisteraars. Goed vertellen is nog steeds van deze tijd. Júíst van deze tijd.
Er was meer waar ik op aansloeg: ‘Leiders zitten niet te wachten op beter luisteren. Beter vertellen is meer waard; daar kunnen ze veel beter mee scoren’. Daar haakte ik af. Ik wil dat gewoonweg niet geloven.
‘Luisteren’ heeft niet voor niets mijn aandacht. In Europa, Amerika, het Midden-Oosten; overal zie je onderstromen manifest worden van mensen die zich niet gehoord voelen. Politieke landschappen veranderen, conflicten worden feller en bloediger, tegenpolen komen steeds verder van elkaar te liggen. Tegelijkertijd zie je dat waar goed geluisterd wordt, mensen weer tot elkaar komen, bedrijven meer kwaliteit leveren en meer succes hebben, gezamenlijk prachtige oplossingen worden gerealiseerd.
Kunnen we alleen goed luisteren als we de mensen eerst leren vertellen? Ja en nee, denk ik. Natuurlijk: het is makkelijker te luisteren naar mensen die hun mening of verhaal goed kunnen verwoorden of verbeelden. Maar we moeten ook niet vergeten dat er nu al zoveel is waar we naar zouden kunnen luisteren: zwijgende protesten, mimiek die boekdelen spreekt, lichaamstaal, duikgedrag, recalcitrantie, passiviteit, ongeïnteresseerdheid, populistisch stemgedrag, consumentengedrag, groepsdynamiek enz. enz. In dat allemaal zit zoveel informatie. Je hoeft er alleen maar naar te luisteren om te weten wat belangrijk is. En als je ernaar luistert kun je ernaar handelen. Vertellers heb je daar niet voor nodig.
Er is wat mij betreft geen strijd tussen vertellers en luisteraars. Van een echte polemiek is dus geen sprake. Het is allebei ontzettend waardevol. Maar toch. Ik maak me zorgen. Laten we alsjeblief niet te veel inzoomen op de vertelkant en gemakshalve de luisterkant vergeten. Als je niet luistert, hoor je niets. En als je niets hoort, kan je niets (door)vertellen. Dan blijven jouw gedachten jouw gedachten. Dat is eenzaam. End of the story.
Persoonlijk heb ik enorm veel respect voor leiders die luisteren en écht aan de slag gaan met wat ze horen. Geweldig als ze daarover perfect en inspirerend kunnen vertellen. Maar voor mij begint het bij luisteren. Als ik moet kiezen? Voor mij wint de luisteraar. Die krijgt de cup met grote oren.
